Waarderend omgaan met pijn in een team

Hoe kan je de pijn in een team erkennen en toch waarderend werken? Het is een vraag die ik vaker hoor, mensen denken dat waarderend werken betekent dat je focust op wat goed gaat en daarmee voorbij gaat aan de pijn en frustraties die mensen hebben.

Waarderen van alle gedachten en gevoelens

Zelf kijk ik hier genuanceerd naar. Voor mij betekent waarderend werken, het werken met waardering voor alle gedachten en gevoelens in de groep tegenover me. Mensen op waarde schatten en serieus nemen is zo'n beetje het belangrijkste fundament onder het Waarderend faciliteren zoals ik ermee omga. 

Voor mij is er dus ook geen tegenstelling tussen pijn erkennen en waarderend werken, ik ervaar dat als hetzelfde, waarderend werken = pijn erkennen. Tegelijk is waarderend omgaan met pijn en frustratie in groepen wel een andere benadering dan wat vaak gedaan wordt. Vaak wordt expliciet stilgestaan en doorgevraagd op waar de pijn precies zit en hoe die gekomen is. Je zou dit een historiefocus kunnen noemen. In plaats daarvan geef ik de groep ruimte om stoom af te blazen zonder expliciet veel door te vragen. Waarderend werken is ook gewoon luisteren met aandacht naar wat iemand vertelt zonder daar veel in te sturen. Een uitnodiging om te vertellen waar mensen iets mee willen of wat bezig houdt of geraakt heeft is vaak al voldoende voor mensen om hun verhaal te vertellen. Nadat hier voldoende ruimte voor is geweest (en niet eerder!) nodig ik de groep uit om de blik op de toekomst te richten. Dit kan je een toekomstfocus noemen.

Tips voor waarderende reacties

De waarderende reacties zijn dan ook niet zozeer gericht op waar iemand last van heeft, maar meer op wat iemand belangrijk vind en waar ze naartoe willen. Voorbeelden van reacties en vragen zijn bijvoorbeeld:

• "als jij nu kijkt naar jouw ervaringen, wat is dan volgens jou belangrijk als we onderwerp X in de toekomst vaker goed willen laten gaan? 
• "wat denk jij dat er nodig is om het vaker goed te laten gaan? En wat is daarvoor nodig?"
• "Hoe denk je dat die anderen het ervaren hebben, wat zullen zij zeggen dat er nodig is om het vaker goed te laten gaan?"
• "heb je ook goede ervaringen, en kun je nagaan waarom het soms ook wel goed ging?"
• "zie je ook mogelijkheden die jij zelf hebt om te zorgen dat het in de toekomst vaker goed gaat, welke invloed heb jij zelf?"​

Ruimte voor negativiteit

Dat deze vragen positief zijn gericht betekent overigens niet dat het verboden is om ook over de negatieve ervaringen te vertellen. Een van mijn leraren Wick van der Vaart wees er altijd op dat als je een positieve vraag stelt, je het negatieve er gratis bij krijgt. Andersom geldt dat vaak niet, als je vraagt naar de pijn, hoor je niet automatisch ook waar de kracht en potentie zit.
​
Het waarderend omgaan met de pijn en frustratie in een groep zit dus voor mij in het ruimte geven om stoom af te blazen door gewoon te luisteren en er als een normaal mens aandacht voor te hebben, echter zonder diep te graven en te zoeken in het verleden naar verklarende oorzaken en patronen van de pijn. In plaats daarvan nodig ik de groep uit om zodra dat voor hen oké voelt de blik op de toekomst te richten en de dialoog te laten gaan over verklarende oorzaken en patronen van hoe het in de toekomst beter kan gaan.

Zelf leren waarderend faciliteren?

Wil jij ook nog beter op een krachtgerichte manier werken met groepen?
​Bekijk dan het opleidingsaanbod.