Twee soorten stilte in gesprekken en sessies

Stilte als spraakmaker

Voor een zorginstelling verzorg ik een aantal trainingen rondom positieve gezondheid en daar ging het onder andere over (ongemakkelijke) stiltes die kunnen vallen in adviesgesprekken. Dat deed me denken aan een les die ik leerde als goochelaar in het theater over het werken met stilte.

Tijdens de training ging het over het voeren van één-op-één gesprekken in de rol van hulpverlener met cliënten die een handicap hebben. Dat zijn best ingewikkelde gesprekken met mensen die soms al vele jaren hun handicap hebben en hulpverleners die graag willen helpen om toch nog zoveel mogelijk van het leven te maken. In de training onderzoeken de deelnemers een set aan principes, hulpvragen en suggesties over hoe ze op zo’n manier invulling geven aan hun rol dat hun cliënten zich meer eigenaar voelen en meer in actie komen, in plaats van zich afhankelijk op te stellen ten opzichte van de hulpverlener. Maar tijdens de oefengesprekken vielen soms ook stiltes die zowel voor de hulpverlener als voor de cliënt wat ongemakkelijk voelden. Hoe lang laat je dan een cliënt die stilvalt nadenken en wanneer ga je als hulpverlener meedenken of stel je een volgende vraag?

Twee soorten stilte

Goochelen was een uit de hand gelopen hobby waarmee ik jarenlang heb opgetreden in theaters en op feesten en partijen. Eén van de (vele) lessen die ik leerde was dat er twee soorten stilte zijn: lege stiltes en volle stiltes. In een lege stilte gebeurt er niets, mensen wachten dan simpel tot het volgende komt en zijn leeg in hun hoofd. In een volle stilte daarentegen gebeurt van alles. Wat er zojuist gezegd is echoot nog na en roept allerlei nieuwe gedachten, gevoelens en vragen op. Zoals een wijnkenner de wijn in zijn mond laat walsen om hem van alle kanten te proeven, zo walsen gedachten, ideeën en vragen door het hoofd en leiden weer tot nieuwe gedachten, ideeën en vragen.

Meestal kan je aan iemands ogen zien of er vanbinnen iets gebeurt of dat het stilstaat. En soms kost dat ook gewoon een paar tellen, net zoals de wijn die na een paar seconden opeens een nieuwe smaaksensatie teweeg brengt. Voor mij betekent het waarderend faciliteren dat ik altijd goed kijk naar de ogen van de deelnemers om een inschatting te maken van of het beter is dat ik ook nog even stil blijf om de ander(en) de ruimte te geven voor hun eigen gedachtepad, of dat ik help met een volgende vraag of suggestie.

Leer ook Waarderend faciliteren

Leer nu ook hoe je groepen en teams begeleid om vanuit een positieve focus
te werken aan verandering, ontwikkeling en samenwerking.
Bekijk het opleidingsaanbod